Osmoza jest zjawiskiem powszechnie występującym w przyrodzie. Polega na spontanicznym przechodzeniu cząsteczek rozpuszczalnika przez półprzepuszczalną błonę z obszaru o niższym stężeniu do obszaru o wyższym stężeniu.

Zjawisko osmowy zostało przedstawione na Rys. 1. W naczyniu z półprzepuszczalną błoną zostały umieszczone dwa roztwory. Po lewej stronie błony półprzepuszczalnej roztwór rozcieńczony a po prawej roztwór stężony. Półprzepuszczalna błona (membrana) jest przepuszczalna tylko dla cząsteczek rozpuszczalnika. W procesie osmozy rozpuszczalnik dążąc do wyrównania ciśnienia osmotycznego będzie dążył do rozcieńczenia stężonego roztworu, dlatego poziom roztworu po prawej stronie membrany po pewnym czasie się podniesie.

Przepływ rozpuszczalnika jest skierowany od stężenia niższego do wyższego i będzie wywoływał ciśnienie pi proporcjonalne do różnicy stężeń:

Gdzie:
\( \Pi \) – ciśnienie osmotyczne
\( R \) –stała gazowa
\( T \) – temperatura
\( \Delta c \) – różnica stężeń.

Ciśnienie osmotyczne jest zatem proporcjonalne do różnicy stężeń.

Na filmie zostało przedstawione proste doświadczenie obrazujące zjawisko osmozy.